Điều này bắt nguồn từ sự giữ nguyên cách tính lịch của người La Mã trước kia. Lịch La Mã ban đầu ban hành bởi Romulus – vị hoàng đế đầu tiên của thành Rome – dựa vào chu kỳ của Mặt Trăng, mỗi năm gồm 10 tháng, bắt đầu từ tháng 3 và kết thúc vào cuối tháng 12 theo danh sách dưới đây (lúc này tháng 1 và tháng 2 chưa hề tồn tại):
Martius: 31 ngày, Aprilius: 30 ngày, Maius: 31 ngày, Junius: 30 ngày, Quintilis: 31 ngày, Sextilis: 30 ngày, September: 30 ngày, October: 31 ngày, November: 30 ngày, December: 30 ngày.
Lưu ý: cách đánh số tháng 1, 2, 3, … là do cách dịch của người Việt Nam, còn trong nguyên bản của lịch La Mã cũng như cách dịch ra nhiều ngôn ngữ trên thế giới thì mỗi tháng có tên riêng như trên.
Như vậy, một năm chỉ có304 ngày, có hai chu kỳ của Mặt trăng không được đưa vào lịch. Nguyên nhân là người La Mã không có khái niệm mùa đông trong lịch vì đây là khoảng thời gian vô dụng nhất đối với canh tác nông nghiệp.
Năm 731 TCN, hoàng đế Numa Pompilius đã nhận thấy điều này là hết sức ngớ ngẩn và quyết định đưa thêm hai tháng nữa (tháng 1 và tháng 2) vào lịch cho đủ 12 chu kỳ của Mặt trăng. Mỗi tháng này có 28 ngày, mỗi năm có tổng cộng là 354 ngày. Lúc đó, tháng 2 được coi là tháng cuối cùng của năm.
Do số chẵn được cho là liên quan đến vận đen nên sau đó Numa Pompilius quyết định tăng 1 ngày vào tổng số ngày trong năm để thành số lẻ. Số ngày của các tháng cũng được điều chỉnh lại thành số lẻ, nhưng nếu vậy thì số ngày trong năm lại thành chẵn. Cuối cùng, Pompilus quyết định tháng cuối năm – tháng 2 – có 28 ngày như danh sách dưới đây vì ông nghĩ nếu phải chấp nhận một tháng có số ngày chẵn thì nên chọn tháng ngắn nhất:
Martius: 31 ngày, Aprilius: 29 ngày, Maius: 31 ngày, Junius: 29 ngày, Quintilis: 31 ngày, Sextilis: 29 ngày, September: 29 ngày, October: 31 ngày, November: 29 ngày, December: 29 ngày, Januarius: 29 ngày, Februarius: 28 ngày.
Lịch đặt theo chu kỳ của Mặt trăng dần bộc lộ điểm yếu, không phản ánh đúng chu kỳ biến đổi thời tiết các mùa, vì chu kỳ này gắn liền với chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời. Do đó, người La Mã quyết định cứ hai năm lại đưa vào thêm một tháng nhuận kéo dài 27 ngày sau ngày 23 tháng 2 có tên Mercedonius (những năm đó tháng 2 chỉ có 23 ngày).
Hệ quả là việc tính lịch trở nên rắc rối. Đến khoảng năm 45TCN, hoàng đế Julius Caesar quyết định thay đổi hệ thống tính lịch này, giữ nguyên 12 tháng nhưng thêm ngày vào các tháng để cho 12 tháng đó trùng với chu kỳ của Mặt trời (chu kỳ vị trí của Mặt trời trên bầu trời, chứ không phải chu kỳ Trái đất chuyển động quanh Mặt Trời vì thời đó người ta không biết Trái đất có quỹ đạo quanh Mặt trời).
Caesar cũng quy định cứ 4 năm một lần, tháng hai lại được cộng thêm một ngày cho phù hợp với chu kỳ của Mặt trời được tính ra khi đó là 365,25 ngày. Năm 46 TCN – năm đầu tiên áp dụng kiểu lịch mới – có tới 455 ngày.
Có tài liệu ghi rằng ban đầu theo cách tính lịch của Caesar, tháng 2 có 29 ngày và mỗi 4 năm nó được thêm một ngày thành 30 ngày. Tuy vậy, sau này khi các tháng được đặt tên lại, ngày thứ 29 của tháng 2 được chuyển sang tháng 8 do tên theo tiếng anh là August – đặt theo tên của Augustus (Hoàng đế sáng lập đế chế La Mã) – để cho tháng đó có độ dài tương đương với tháng 7 (July) đặt theo tên của Julius Caesar.
Dương lịch chúng ta sử dụng ngày nay chính là lịch La Mã đã được hoàn thiện thêm. Cách chia các tháng vẫn giữ nguyên để tôn trọng lịch sử và đó là lí do tháng hai có ít ngày hơn các tháng khác. Về cơ bản đây chỉ là một qui ước, không gây ảnh hưởng gì tới việc sử dụng thời gian của loài người.
Nguồn: Trí Thức Trẻ
